Ekspertyza wykonana przez Sieć Badawczą Łukasiewicz, na zlecenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska, dostarcza szerokiej analizy polskiego sektora leśno-drzewnego w latach 2022-2024. Dokument bazuje na rzetelnych źródłach, w tym danych Głównego Urzędu Statystycznego, Eurostatu oraz Komitetu Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego EKG-ONZ. Niestety dane zawarte w tej analizie zostały jednostronnie wykorzystane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, ignorując szerszy kontekst i skutki polityki ograniczania pozyskania drewna.

Ekspertyza szczegółowo przedstawia znaczenie sektora drzewnego dla gospodarki kraju, podkreślając jego rolę jako istotnego pracodawcy oraz uczestnika wymiany handlowej. Jednocześnie, dokument wskazuje na poważne zagrożenia wynikające z polityki ograniczenia pozyskania drewna. Polski przemysł drzewny obejmuje szeroki wachlarz gałęzi – od podstawowego przetwórstwa surowca po wysoko przetworzone produkty o dużej wartości dodanej (np. meble, opakowania, produkty papiernicze). W 2023 roku sektor zatrudniał 339 tys. osób, co stanowiło 12% zatrudnienia w przemyśle ogółem i 13% w przetwórstwie przemysłowym. Handel zagraniczny produktami drzewnymi był istotnym elementem gospodarki, a dodatnie saldo wymiany wynosiło 63,8 mld zł. Przemysł ten wygenerował w 2023 roku wartość produkcji sprzedanej na poziomie 201,3 mld zł, co stanowiło 9,3% sprzedaży w przemyśle przetwórczym.

Po wzrostach w 2021 roku, od 2022 roku sektor drzewny odnotował poważne spadki. Produkcja sprzedana w 2023 roku wyniosła 201,3 mld zł, co oznaczało: spadek w meblarstwie o 9,6%, spadek w przemyśle celulozowo-papierniczym o 10,3% i spadek w przemyśle drzewnym o 15,2%. Wyniki te były znacznie gorsze niż w przemyśle ogółem, gdzie spadki wynosiły odpowiednio 1,9% i 1,8%. Początek 2024 roku przyniósł poprawę sytuacji w sektorze: przetwórstwo papiernicze wzrosło o 6,3%, przemysł drzewny wzrósł o 3,8%, a przemysł meblarski wzrósł o 1,1%. Jednak patrząc na szerszy kontakt całej analizy i realnego działania branży tartacznej, prognozy nie są tak optymistyczne jak zakłada MKiŚ.

Ekspertyza podkreśla, że największe zagrożenie w razie dalszego spadku podaży drewna wystąpi w sektorze tartacznym. Rentowność netto tej branży wynosiła w 2023 roku zaledwie 2,3%, a w pierwszych miesiącach 2024 roku rentowność była ujemna (-1,2%). Oznacza to, że polityka ograniczania pozyskania drewna negatywnie wpływa na fundamenty gospodarcze tego sektora. Planowane przez MKiŚ wyłączenie 20% lasów z gospodarki leśnej może doprowadzić do: spadku produkcji przemysłu drzewnego o ok. 40 mld zł, wzrostu cen drewna i jego produktów, dalszego pogorszenia konkurencyjności branży tartacznej, potencjalnych upadłości firm i utraty miejsc pracy.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska do tej pory nie przedstawiło żadnej szczegółowej analizy skutków gospodarczych planowanych ograniczeń w pozyskaniu drewna. Ekspertyza wskazuje, że na podstawie dostępnych danych można przeprowadzić szczegółowe wyliczenia, pozwalające oszacować realne konsekwencje każdej decyzji o ograniczeniu gospodarki leśnej.

Ekspertyza jednoznacznie wskazuje także na kluczową rolę sektora leśno-drzewnego w polskiej gospodarce. Wskazuje też na negatywne skutki polityki ograniczania pozyskania drewna, zwłaszcza dla sektora tartacznego. Pomimo poprawy koniunktury na początku 2024 roku, wprowadzone memorandum o ograniczeniu pozyskania drewna już teraz generuje negatywne skutki w określonych regionach. Dalsze ograniczenia mogą przynieść katastrofalne skutki ekonomiczne, których skali nie oszacowano w oficjalnych dokumentach rządowych. Ekspertyza podkreśla potrzebę przeprowadzenia kompleksowych analiz gospodarczych przed podjęciem decyzji o wyłączeniu 20% lasów z gospodarki leśnej.

Rekomendacją wynikającą z analizy jest konieczność weryfikacji polityki leśnej w kontekście jej realnego wpływu na gospodarkę oraz poszukiwanie rozwiązań, które pozwolą pogodzić ochronę środowiska z interesami sektora drzewnego i całej gospodarki narodowej.

red. Piotr Garstka PIGPD

Do pobrania pełna analiza przygotowana przez Bogdana Czemko:

analiza dot. ekspertzy SB Łukasiewicz